Wie heeft zich niet ooit herkend in de beschrijving van bepaalde symptomen? Wie heeft er niet geprobeerd zichzelf te diagnosticeren voordat hij of zij naar een arts ging? Het klinkt misschien bekend? Met de toenemende toegang tot informatie online is het logisch om antwoorden te zoeken. Maar wees voorzichtig, dit kan ook leiden tot fouten.

Waarom het risicovol is

Een diagnose van een psychische stoornis is niet gemakkelijk te stellen. Dit vereist de expertise van een professional. Alleen hij of zij kan de complexiteit van de symptomen begrijpen en ervoor zorgen dat ze niet overeenkomen met een andere stoornis. Dit geldt des te meer bij kinderen en adolescenten, waar eenzelfde stoornis, zoals angst of depressie, zich anders kan uiten dan bij volwassenen.

De gevaren van online informatie

Sommige informatie online kan je op een verkeerd spoor zetten om twee redenen:

1. Onnauwkeurigheid van informatie: Niet alles wat je leest is noodzakelijk betrouwbaar. Het is daarom heel belangrijk om de bronnen te controleren . Je kunt hier meer informatie vinden over hoe je onjuiste informatie kunt vermijden (in het Frans)
2. Het Barnum-effect: Dit effect doet zich voor wanneer je jezelf herkent in vage en algemene beschrijvingen zonder te beseffen dat deze op iedereen van toepassing kunnen zijn. Bijvoorbeeld: “Je studeert urenlang zonder resultaat, je verveelt je gemakkelijk, je voelt je niet begrepen door anderen; soms ben je heel extravert en sociaal, terwijl je op andere momenten introvert en gereserveerd bent.” Je hebt dan de neiging om informatie te onthouden die je overtuiging bevestigt en diegene te negeren die het tegenspreekt.

Sociale media en geestelijke gezondheid

Er wordt steeds meer over geestelijke gezondheid gesproken op sociale media, wat een goede zaak is, omdat het bijdraagt aan de strijd tegen de stigmatisering ervan. Sociale media kunnen je helpen je minder alleen te voelen en een gevoel van verbondenheid te creëren met jongeren die soortgelijke moeilijkheden ervaren. Het kan ook geruststellend zijn om betekenis te geven aan de symptomen die je ervaart, omdat dit helpt te begrijpen wat je doormaakt en actie te ondernemen om beter te worden. Maar er is ook een keerzijde. Gesprekken over geestelijke gezondheid zijn in opkomst, vooral op online platforms zoals TikTok, waar vereenvoudigde definities en zelfdiagnosetests wijdverspreid zijn. Je kunt snel geneigd zijn om jezelf een ADHD-diagnose te geven na het zien van een video van minder dan een minuut die 5 algemene symptomen opsomt, zoals: “Ik stel dingen uit die me irriteren”. Voor sommige mensen is het bijna « trendy » geworden om zich met een stoornis te identificeren, wat de aandacht kan afleiden van de werkelijke hulpbehoeften.

Zelfdiagnoses: voorzichtig mee omgaan

Zelfdiagnosetests kunnen nuttig zijn, maar het is van cruciaal belang om het verschil te maken tussen waardevolle, gevalideerde hulpmiddelen en de minder betrouwbare. Zelfs de meest betrouwbare tests vervangen geen evaluatie door een zorgprofessional. In sommige gevallen kunnen ze je helpen je te oriënteren richting de hulp die je nodig hebt, maar soms kun je jezelf ook verkeerd diagnosticeren, wat ertoe kan leiden dat je geen arts raadpleegt en je tot ongepaste behandelingen wendt. Als een diagnose relevant lijkt, neem deze dan niet meteen als een zekerheid, maar beschouw het eerder als een uitnodiging om het verder te onderzoeken bij je arts.

De diagnose definieert je niet

Vergeet nooit dat de diagnose je niet definieert. Het is iets wat je hebt, geen kenmerk van wie je bent, en het kan in de loop van de tijd evolueren. Het identificeren van een diagnose is geen eindpunt, maar het begin van een reis naar een passende behandeling en een beter begrip van jezelf. Wat je ook ontdekt, je hebt recht om gehoord te worden in je lijden. Als je behoefte hebt aan steun, aarzel dan niet om hulp te zoeken. (Waar je hulp kunt vinden voor je geestelijke gezondheid? – Bruxelles-J)

Sources

• Gourion, D. (2015). La fragilité psychique des jeunes adultes. Paris : Odile Jacob.
• De Visscher, H. & Latinis, P. (2015). Le sens critique. Et quoi encore ?. Les Cahiers Internationaux de Psychologie Sociale, 105, 99-118.
• Caron, C. (2022). Teens Turn to TikTok in Search of a Mental Health Diagnosis, The New York Times, publié le 29 octobre 2022.